МӘКТӘП ФОРМАСЫНЫҢ ЯҢА СТАНДАРТЫ
2025 елда мәктәп формасының яңа стандарты кертелде РФ Милли стандарты ГОСТ Р 71582-2024 «укучыларның киемнәре (мәктәп формасы). Гомуми техник таләпләр".
Дәүләт стандарты беренче тапкыр кертелә һәм 1-11 сыйныф укучыларының киемнәре өчен бердәм нормалар билгели. РФ Милли стандарты ГОСТ Р 71582-2024 «укучыларның киемнәре (мәктәп формасы). Техник җайга салу һәм метрология буенча Федераль агентлыкның 2024 елның 31 августындагы боерыгы белән расланган һәм гамәлгә кертелгән» гомуми техник таләпләр" № 1155-ст (алга таба – ГОСТ), башлангыч гомуми, төп гомуми һәм урта гомуми белем бирү программалары буенча укучыларның киемнәренә - тукымадан һәм трикотаж полотнолардан эшләнгән, әмма спорт киемнәренә һәм аяк киемнәренә кагылмый торган мәктәп формасына кагыла.
ГОСТ Роскачество һәм РФ Сәнәгать һәм сәүдә министрлыгы каршындагы Текстиль һәм җиңел сәнәгать инновацион үзәге тарафыннан эшләнгән. Росстандартның 2025 елның 27 маендагы 483-ст номерлы боерыгы белән әлеге ГОСТны кертү датасы вакытыннан алда куллану хокукы белән 2025 елның 1 июленнән 2025 елның 3 сентябренә күчерелде.
ГОСТның 3.1 пункты нигезендә укучыларның киеме (мәктәп формасы) - стиль, конструктив карарлар һәм төсләр ярашуы буенча бертөрле кием ассортименты, ул белем алучылар өчен (башлангыч гомуми, төп гомуми һәм урта гомуми белем бирү программалары буенча) гомуми белем бирү оешмаларында икенче һәм өченче катлам эшләнмәләрен үз эченә ала.
ГОСТның 4 пункты нигезендә, билгеләнешенә карап, мәктәп формасын:
- көндәге;
- тантаналы.
Тантаналы мәктәп формасы белем бирү эшчәнлеген гамәлгә ашыручы оешманың локаль норматив акты белән расланган таләпләр нигезендә ачык төстәге тантаналы блузка/күлмәк (өске күлмәк), баш киеме, галстук һәм/яки башка аксессуарлар белән тулыландырылган көндәлек мәктәп формасыннан торырга мөмкин.
Мәктәп формасын Ике яки аннан да күбрәк әйбердән аерым эшләнмәләр яки комплектлар (җыелмалар) белән, шулай ук эшләнмәнең состав өлешләре булган аксессуарлар белән ясыйлар.
Аерым эшләнмә рәвешендә, мәсәлән, кызлар өчен күлмәктән генә торган мәктәп формасы ясалырга мөмкин. Әгәр мәктәп күлмәгенә аксессуар (манишка, яка, баш киеме) яки башка эшләнмә (алъяпкыч, жакет) өстәлсә, бу эшләнмәләр Төркеме комплект (җыелма) тәшкил итә. Эшләнмәләр комплектын әзерләүнең аерым очрагы булып костюм тора.
Мәктәп формасының төп эшләнмәләренә ГОСТның 1 нче таблицасында китерелгән тегү һәм трикотаж эшләнмәләр керә.
Эшләнмәнең төре
Эшләнмә әзерләнгән стандартлаштыру буенча документ *
Блузка
ГОСТ 25294, ГОСТ 31409
Жилет
ГОСТ 25294, ГОСТ 25295, ГОСТ 31409, ГОСТ 31410
Пиджак/жакет/блейзер
Кардиган
Джемпер
ГОСТ 31409, ГОСТ 31410
Свитер/водолазка
Күлмәк (өске күлмәк)
ГОСТ 30327, ГОСТ 31410
Күлмәк/сарафан
ГОСТ 25294, ГОСТ 31409
Итәк
ГОСТ 25294, ГОСТ 25295, ГОСТ 31409
Чалбар
ГОСТ 25294, ГОСТ 25295, ГОСТ 31409, ГОСТ 31410
Шортлар
ГОСТ 25294, ГОСТ 25295, ГОСТ 31409, ГОСТ 31410
Комбинезон/ярым комбинезон
ГОСТ 25294, ГОСТ 25295, ГОСТ 31409, ГОСТ 31410
* Мәктәп формасындагы эшләнмәләр шулай ук техник шартлар яисә оешма стандарты буенча эшләнергә мөмкин. Техник шартлар яисә оешма стандарты буенча эшләнгән мәктәп формасындагы эшләнмәләрнең сыйфат күрсәткечләре әлеге стандартта билгеләнгәннән түбән булмаска тиеш.
Мәктәп формасының үлчәмнәре типик фигураларның үлчәм билгеләренә туры килергә тиеш:
- кызлар өчен-ГОСТ 17916 буенча;
- малайлар өчен-ГОСТ 17917 буенча.
Искәрмә: күлмәкләр (өске күлмәкләр) өчен үлчәмнәр ГОСТ 30327 буенча типик фигураларның үлчәм билгеләренә туры килергә тиеш.
Заказ бирүче белән килешү буенча башка зурлыктагы мәктәп формасын ясарга рөхсәт ителә.
Мәктәп формасы дөньяви характерда булырга, эстетик булырга тиеш, асоциаль булмаган формаль булмаган яшьләр берләшмәләре символикасын, шулай ук хокукка каршы тәртипне пропагандалаучы символиканы үз эченә алмаска тиеш.
Мәктәп формасын эшлекле стильдә (җәмгыять тормышының эшлекле өлкәсе өчен билгеләнгән, материаллар, төсләр, кисүләр һәм аксессуарлар сайлауда кырыслык, тыйнаклык һәм консерватизм белән характерлана торган кием стиле) ясарга тәкъдим ителә. Эшләнмәләрне кисү статикада һәм динамикада белем алучы өчен мәктәп формасының уңайлылыгын тәэмин итәргә тиеш.
Мәктәп формасында белем бирү оешмасында кулланыла торган аергыч билгеләр: эмблемалар, тегүләр, символикалы фурнитура, шрифт-график элементлар белән тасма һәм башка декоратив элементлар булырга мөмкин. Дәүләт (патриотик) символикасын һәм геральдиканы мәктәп формасында геральдика мәсьәләләре буенча федераль норматив хокукый актлар, Россия Федерациясе субъектлары дәүләт хакимияте органнарының, җирле үзидарә органнарының геральдика мәсьәләләре буенча норматив хокукый актлар нигезендә расланган югарыда санап үтелгән аерымлык билгеләре рәвешендә урнаштыру тәкъдим ителә.
Мәктәп формасында кулланыла торган Фурнитура күбесенчә функциональ булырга (эләктерү, озынлык/киңлекне көйләү һ.б. өчен), очлы кырыйларның эчтәлеген булдырмаска тиеш. Массив металл фурнитура, шулай ук кармаклар, клепкалар һәм чыгып торган кырыйлы башка асылмалы фурнитура куллану киңәш ителми.