11 июльдә алкоголизмны профилактикалау көне билгеләп үтелә
Татарстан Республикасы буенча Роспотребнадзор Идарәсенең Яшел Үзән территориаль бүлеге баш белгеч-эксперты Лилия Сафина яшүсмерләр арасында алкоголизмның нәрсә икәнен аңлата. Яшүсмерләр алкоголизмы-ул яшүсмерлек чорында барлыкка килә торган алкоголь бәйлелеге, ул өлкәннәрдәге алкоголизмнан билгеле бер аермаларга ия. Яшүсмерләрдә физик бәйлелекнең тиз формалашуы күзәтелә. Психик һәм физик яктан җитлекмәгәнлектән, яшүсмер алкоголизмы авыр соматик, психопатологик һәм интеллектуаль тайпылышларның тиз барлыкка килүе һәм прогрессированиесе белән бергә бара. Яшүсмерләр арасындагы алкоголизмның сәбәпләре нәселдән килүчәнлек – алкоголик балаларда психоактив матдәләргә бәйлелек (алкоголизм, наркомания, токсикомания) яшьтәшләре - эчми торган ата-аналарның балалары белән чагыштырганда 3-4 тапкырга ешрак барлыкка килә. Кайбер яшүсмерләрнең яшүсмерләр алкоголизмын үстерү өчен этәргеч булып төркем күзләрендә игътибар җәлеп итү һәм үз статусын күтәрү теләге тора. Астениклар спиртлы эчемлекләрне конфликтлардан качу ысулы буларак кулланалар, депрессив яшүсмерләр – кәефне нормальләштерү өчен «дару» буларак. Яшүсмер төркемдә «урын яулау», үзенең социаль статусын күтәрү ихтыяҗын кичерә. Асоциаль компанияләргә эләккәндә, бу эчүгә, наркотиклар кабул итүгә әйләнә. Яшүсмерләр арасында алкоголизм үсешенә турыдан-туры йогынты ясый торган факторлар булып балаларның ләззәт алырга, борчылуны һәм куркуны киметергә, яшьтәшләре белән аралашуны җиңеләйтергә, гадәти булмаган тойгылар кичерергә һәм «ак карга»булмаска ихтыяҗы тора. Беренче тапкыр яшүсмерләр гадәттә яшьтәшләре компаниясендә алкоголь куллана. Киләчәктә спиртлы эчемлекләрне куллану үзенә бертөрле төркем ихтыяҗына әверелә. Әлегә яшүсмер үз компаниясендә түгел-эчү теләге юк. Ул гадәти мохиткә эләгү белән-үз-үзеңне тотуның тиешле стереотиплары активлаша. Яшүсмерләр арасында алкоголизм үсешенә «яхшы вакыт үткәрү " турында үзенчәлекле күзаллаулар барлыкка килү ярдәм итә. Алкоголь яшүсмернең интеллектына, психикасына һәм тәненә бик тискәре йогынты ясый. Яшүсмерләр арасында алкоголизм булганда белем алу сәләте кими, яңа мәгълүматны үзләштерү һәм элек алынган мәгълүматларны эшкәртү процесслары начарая. Яшүсмерләр арасында спиртлы эчемлекләр куллану нәтиҗәсе бөтен организм өчен деструктив. Алкоголь гепатит; панкреатит; эндокрин тайпылышлар; йөрәк һәм артериаль кан басымы проблемалары кебек авырулар үсешенә ярдәм итә. Бәйлелек белән яшүсмерләрнең иммунитеты какшаган, шуңа күрә салкын тию еш була, өстәвенә, психик авырулар да өстәлә. Яшүсмерләрнең алкоголизмы проблемасы аерым игътибар таләп итә, бу исә яшүсмерләр белән алкоголизмның сәбәпләрен һәм нәтиҗәләрен профилактикалауга юнәлдерелгән профилактик эшләү зарурлыгын шартлый; яшүсмерләрнең буш вакытын оештыруга юнәлдерелгән, чөнки эчтәлексез ял итү яшүсмернең алкогольне чиктән тыш куллануын үстерүдә төп куркыныч факторы булып тора.; яшүсмердә аек яшәү рәвеше кирәклеге турында, организм формалашкан чорда алкоголь куллануның ярамавы турында, эчкечелекнең һәм алкоголизмның әхлаксызлыгы турында, алкогольне чиктән тыш күп кулланучы яшүсмернең антисоциаль шәхесен формалаштыру турында каты ышанулар формалаштыру. Шулай ук мәктәп дәрәҗәсендә балигъ булмаганнар арасында алкоголизмны профилактикалау кирәк. Балигъ булмаганнар күп вакытларын мәктәптә үткәрәләр. Нәкъ менә шунда әйләнә-тирәдәге кешеләр: яшьтәшләр, өлкәннәр турында фикер салына. Мәктәптә спорт, физик күнегүләр белән шөгыльләнүне хуплый торган шартлар тудырырга кирәк.