Роспотребнадзор Идарәсенең Яшел Үзән территориаль бүлеге: "Су нигә кирәк?»

Су – теләсә нинди тере организмның мөһим состав өлеше. Аның ролен пластик һәм структур роль дип тасвирлап була. Олы кеше организмында су микъдары тән массасының 65% до кадәр җитә. Ул барлык тукымаларда да бар, аларны формалаштыруда катнаша. 70% күзәнәкләр эчендә, 7% кан һәм лимфага туры килә, калганы – күзәнәкара сыеклык.

Тереклек дымы запасын тулыландыру өчен бер генә юл бар – төрле эчемлекләрдән һәм туклану продуктларыннан су алу. Организмда аксымнар, майлар һәм углеводлар оксидлашканда аның бик аз күләме генә хасил була.

Безнең организмда су нинди мөһим функцияләр башкара соң?

1. Югары нәтиҗәле катализатор. Химик формуласы гади булуга карамастан, Су тормыш өчен мөһим булган күп кенә реакцияләрдә катнаша. Ул метаболизм процессларын, мәсәлән Кребс циклын» хәрәкәтләндерә". Бу-углекислый газ һәм энергиягә бай кушылма (аденозинтрифосфат, АТФ) табу буенча химик реакцияләр сериясе. Процесс сулау процессында кислород кулланган барлык күзәнәкләрдә бара. Моннан тыш, су җылыны туплый, җылылыкны көйләү (тирләү) процессларында катнаша.

2. Универсаль эретүче. Су ярдәмендә төрле туклыклы матдәләр организмга эремә рәвешендә керә, ә матдәләр аннан чыгарыла. Шулай ук су майлар һәм углеводларның гидролизы (таркалуы) процессында, аксымнарның аминокислоталарга таркалуында катнаша, организмның су-тоз балансын саклый. Натрий, калий, хлор һәм башка тозлар кебек минераль тозларның эремәләре тукымаларның һәм канның тотрыклы осмотик басымы өчен кирәк. Бу факторның кечкенә генә үзгәрешләре дә кеше өчен иң авыр нәтиҗәләргә китерергә сәләтле.

3. Катаболик функция. Су метаболизмның токсик продуктларын күзәнәкләрдән чыгара, аларны организмнан тулысынча бетерү өчен төрле органнарга һәм системаларга җибәрә. Мәсәлән, тәүлеккә бөерләр аша 1,5 литр эшкәртелгән су чыгарыла; үпкәләр аша – 0,4 л; эчәклек аша – 0,2 л; тире аша – 0,5 л.бу саннар даими түгел һәм төрле климатларда физик йөкләнеш арткан саен үзгәрә.

Күргәнебезчә, су тереклек өчен кирәкле барлык процессларда-таркалу, суыру, оксидлашу, фильтрацияләү, чыгару һәм башка бик күп процессларда турыдан-туры яки читләтеп катнаша. Нормаль яшәү өчен зур кешегә тәүлегенә уртача 1,5 л чиста эчәр су кирәк. Тагын 1,5 л га кадәр каты һәм сыек ризыктан, шулай ук төрле эчемлекләрдән алырга кирәк. Әгәр дә кеше ашамыйча бер айга якын яши алса, сусызлану, ә аннары үлем дә 3-7 тәүлектән соң башлана.

Организмга су җитәме-юкмы икәнен ничек белергә?

Моның өчен канның гомуми анализын тапшыру да җитә. Анда гематокрит (Ht) күрсәткече бар. Аны арттыру яки киметү сезнең " су " статусыгызны күрсәтәчәк. Әгәр HT нормадан югарырак булса, димәк, дым җитмәү күзәтелә. Әгәр күрсәткеч түбән булса - су кирәк булганнан күбрәк.